با نسل چندم تحریم ها مواجهیم؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ مختصات حملات اقتصادی علیه جمهوری اسلامی حاصل انباشت تجربه ای یکصدساله است که در آن از تحریم هایی کم اثر زمینه برای طراحی نسل دوم تحریم های جامع و پس از آن تحریم های هوشمند و هدفمند رسید، ولی در زمان فعلی به نظر می رسد با نسل چهارم جنگ اقتصادی روبرو هستیم؛ عصر تهدیدات هیبریدی

پلان اول: تحریم های بی مصرف!

نزدیک به یک قرن است که پس از سخنرانی معروف وودرو ویلسون رییس جمهور آمریکا در سال 1919، ایالات متحده سردمدار تحریم در دنیا لقب گرفته است، میان 1918 تا 1991 چیزی حدود 115 تحریم در دنیا وضع شد، که 53 مورد تحریم های درون سرزمینی آمریکا بوده است، اما نکته جالب اینجاست که بر اساس ارزیابی های کارشناسان حوزه تحریم ها از میان این 53 تحریم تنها 7 تحریم موفق بود، که شش مورد مربوط به قطع کمک های مالی ایالات متحده، اجتناب از سرمایه گذاری در کشور تحریم شونده و مواردی از این دست، تقریبا می توان گفت در طی دوره گفته شده این سیاست آمریکا دستاوردش تقریبا هیچ! بوده است. این فقط آمریکا نیست در این دوره در زمینه تحریم موفقیت چندانی کسب نمی کند، مثال های متعددی وجود دارد که اتفاقا ثابت می کند این سیاست برای سایر کشورها نیز موفق نبوده است، در جریان تحریم های اعمال شده توسط استالین بر مارشال تیتو دیکتاتور یوگسلاوی، اتفاقا تحریم ها باعث شد اقتصاد یوگسلاوی رشد کند، راز شکست در گسترش روابط این کشور با بلوک غرب بود.

پلان دوم: سازمان ملل وحشی می شود!

از 1991 تا سالهای 2003 را می توان دهه تحریم ها دانست، در این دهه برای اولین بار سازمان ملل (که تا پیش از این تنها دو تحریم جدی داشته که یکی از آنها تحریم علیه رودزیای جنوبی! بوده است) تمام قد وارد کارزارهای تحریمی می شود، آمریکا در طی این دوره 45 درصد جمعیت کل زمین را تحریم می کند و اتفاقات دردناکی از جمله مرگ هزاران کودک عراقی رخ می دهد. اما باز هم تحریم ها بی مصرف اند، به عنوان مثال اگرچه در این دوره زیرساخت نظامی عراق تضعیف می شود یا تحریم هایی که بر آنگولا بسته شد تجارت الماس این کشور را دستخوش تغییراتی کرد ولی واقعیت این است که در اکثر موارد اراده سیاسی کشور تحریم شده هیچ تغییری نکرد، یک مثال این قضیه کشور توگو است که توسط اکثر ابرقدرت های روز تحریم می شود ولی ژنرال گناسینگبه از جایش تکان نخورد.

پلان سوم: مولودی بدقلق

با جستجوی interlaken process sanctions در فضای اینترنت، اولین مورد جستجو یک سند 120 برگی است به نام تحریم های هدفمند مالی، داستان به اواخر دهه نود بر می گردد، زمانی که سازمان ملل پس از اعمال تحریم های جامع بر علیه عراق و برخی کشورها به ارزیابی رژیم تحریمی می پردازد، حاصل کار سه دور جلسات فشرده با استکهلم، بن-برلین و اینترلاکن سوییس بود، مولود این فرآیندها، فرزند بد قلقی بود به نام تحریم های هدفمند مالی، نکته جالب اینجاست که تحریم های هدفمند مالی در قلب اروپا متولد شد نه آمریکا. تحریم های هدفمند  مالی یعنی اصابت دقیق تحریم به مجموعه یا فرد مد نظر و تغییر رفتار او، این تحریم شامل بلوکه کردن دارایی های خارجی تا منع مسافرت و ارتباط مالی و ابزارهایی از این دست است، عموما جنس تحریم های وضع شده تا سال های 92 بر علیه ما از این جنس هستند.

پلان چهار: تغییر پارادایم جنگ ها

از اواخر دهه هشتاد ادبیات نسل چهارم جنگ ها نضج می گیرد و در دهه اول 2000 به مفهومی ختم می شود به نام جنگ های هیبرید، تهدید هیبریدی به معنای این است که با داشبوردی از ابزارهای اعمال اراده از رسانه تا نیروهای ویژه و عوامل نفوذی، صحنه جنگی تمام عیار بر علیه نیروی متخاصم اعمال گردد تا اولا اراده آن ملت بشکند و دوما لایه های اجتماعی به سمت هسته سخت سیاسی کشور خود شورش کرده و آن را بشکنند، در چنین صحنه ای اعمال یک تحریم می شود ابزار، ابزاری که گاها از حد رسانه ای پیشتر نمی رود و امکان اجرایی ندارد (نظیر تحریم پتروشیمی و فلزات ایران در اردیبهشت 98).

پلان آخر: نبرد نهایی

با ورود عناصر نفوذی به بدنه حاکمیت مخصوصا از سال 92 پازل جنگ ترکیبی علیه انقلاب اسلامی کامل می شود، این به معنای گذار از ادبیات تحریم هدفمند به پارادایم جنگ هوشمند است، در این جنگ آنچه مهم است چند نکته است: ثبات در سیاست و حفظ انسجام اجتماعی در برابر فشارها، هوشمندی در صحنه و جهاد اقتصادی.